زخم چیست ؟
انواع زخم
هر گونه صدمه به ساختار آناتومیک یا عملکرد پوست را زخم می نامیم. زخم ها می توانند به دو صوررت باز یا بسته باشند در زخمهای باز، پوست صدمه دیده و بافتهای زیرین در معرض دید می باشند، ولی در زخمهای بسته، به بافتهای زیرین آسیب می رسد ولی پوست سالم بوده و بافتهای زیرین دیده نمی شوند.
تقریباً همه افراد در مقطعی از زندگی خود یک زخم باز را تجربه خواهند کرد، اما میزان شدت آن بسته به نوع آن به میزان قابل توجهی متغیر است:
- · زخم های نافذ
- · زخم ها وبرش های جراحی
- · سوختگی حرارتی، شیمیایی یا الکتریکی
- · نیش وگزش
- زخم های گلوله یا سایر پرتابه های با سرعت بالا که می توانند به بدن نفوذ کنند
- تروما با نیروی بلانت
- ساییدگی ها
- پارگی پوست
زخم های بسته اغلب در اثر ضربه های بلانت ایجاد می شوند و اگرچه بافت آسیب دیده در معرض قرار نمی گیرد، می تواند خونریزی و آسیب به ماهیچه های زیرین، اندام های داخلی و استخوان ها داشته باشد.
انواع عمده زخم های بسته عبارتند از:
- زخمهای ناشی از ترومای شدید
- · زخمهای با خونریزی شدید
- · زخمهایی که برای بسته شدن نیاز به بخیه دارند
- · زخمهای ناشی از گاز گرفتن حیوان
- · زخمهایی که به راحتی تمیز نمی شود
· کوفتگی - ترومای بلانت که باعث آسیب فشاری به پوست و/یا بافت های زیرین می شود- · تاول
- سروما – ناحیه ای پر از مایع که در زیر پوست یا بافت ایجاد می شود
- · هماتوم - یک ناحیه پر از خون که در زیر پوست یا بافت ایجاد می شود (زمانی که آسیب عروق خونی داخلی به یک شریان یا ورید ایجاد می شود)
- · له شدگی ها
زخم ها را بر أساس عامل ایجاد کننده آنها هم می توان طبقه بندی کرد که در اینجا به چند نمونه اشاره می کنیم :
زخمهای فشاری، وریدی، شریانی ونوروپاتیک.
زخم های وریدی وشریانی زخم های عروقی هستند که در اثر مشکلات سیستم گردش خون ایجاد می شوند. همانطور که از نام آنها پیداست، به ترتیب ناشی از جریان ناکافی خون در رگ ها وشریان ها هستند. هر دو نوع دردناک هستند وبیشتر در پاها و اندامهای تحتانی دیده می شوند و می توانند منجر به عفونت هایی مانند سلولیت شوند.
از سوی دیگر، زخم های نوروپاتیک ممکن است بدون درد باشند، زیرا از ضربه های جزئی ناشی می شوند که به دلیل از دست دادن حس، نوروپاتی محیطی، بیمار متوجه آن نمی شود. نوروپاتی محیطی باعث از بین رفتن توانایی احساس صدمات می شود، وموجب می شود که بیماران ناآگاهانه تا زمانی که زخم ایجاد شود روی نقاط خاص فشار بیاورد.
دیابت شایع ترین علت نوروپاتی محیطی وزخم های نوروپاتیک است. اگر بیماری عروق محیطی نیز وجود داشته باشد، خطر عفونت بیشتر است وگاهی اوقات ممکن است قطع عضو لازم باشد.
علائم زخم
شایع ترین علائم زخم ها درد، تورم و خونریزی است. بسته به محل و نوع آسیب، برخی از زخم ها بیشتر از بقیه درد می کنند، خونریزی می کنند و متورم می شوند. زخم های جزئی مانند بریدگی، کبودی و خراش بسیار شایع هستند و معمولاً نیازی به مراقبت پزشکی ندارند. اما برخی از آنها، از جمله زخم های عفونی، برای حفظ عملکرد و جلوگیری از عوارض نیاز به درمان دارند. علائم زخم عفونی شامل درد، قرمزی، ترشح و چرک در زخم است.
زخم های دیگری که اغلب نیاز به مراقبت های پزشکی دارند موارد زیر هستند :
- زخمهای با خونریزی شدید·
- زخمهایی که برای بسته شدن نیاز به بخیه دارند·
- زخمهای ناشی از گاز گرفتن حیوان ·
- زخمهایی که به راحتی تمیز نمی شود
زخم های جراحی عبارتند از بریدگی در پوست توسط یک چاقوی جراحی یا درن که در حین جراحی قرار می گیرد. آنها معمولا با بخیه بسته می شوند اما گاهی اوقات برای بهبودی باز گذاشته می شوند. زخم های جراحی بسته به میزان آلودگی یا تمیز بودن زخم، خطر عفونت و محل قرارگیری زخم روی بدن به یکی از چهار دسته: کلاس I، II، III و IV طبقه بندی می شوند.
علائم عفونت بعد از جراحی شامل افزایش درد و قرمزی در اطراف زخم، تاخیر در التیام زخم، ترشح زخم یا وجود چرک یا بوی بد است. داشتن یک مشکل پزشکی مانند دیابت یا ضعف سیستم ایمنی و همچنین داشتن عاداتی مانند سیگار کشیدن، افزایش سن و چاقی می تواند خطر ابتلا به عارضه محل جراحی را در فرد افزایش دهد.
عملهای اورژانس، جراحی های شکم و جراحی هایی که بیش از دو ساعت طول می کشد، خطر عفونت بیشتری دارند.
زخم های مزمن و غیر التیام یافته زخم هایی هستند که به موقع و معمولاً در بازه زمانی چهار هفته تا سه ماه بهبود نمی یابند.
عوامل زیادی در ایجاد زخم های مزمن و غیر التیام پذیر نقش دارند، از جمله بیماری های سیستمیک، سن و صدمات مکرر و همچنین شرایطی مانند:
- دیابت، کم خونی، سرطان و سایر شرایط پزشکی طولانی مدت از جمله آرتریت و بیماری کلیوی
- مشکلات قلبی، مانند فشار خون بالا، بیماری قلبی یا واریس
- بی حرکتی، مانند محدود شدن بر روی صندلی چرخدار یا تخت
- عادات مضر مانند سیگار کشیدن، رژیم غذایی ناسالم یا کم تحرکی
- سیستم ایمنی ضعیف ناشی از شیمی درمانی، داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی یا شرایط پزشکی مانند ایدز
- زخم های عفونی
- مشکلات گردش خون
- سابقه زخم
- داروهای خاص
علائم زخم های مزمن و غیر التیام بخش شبیه زخم های عفونی است و شامل چرک، قرمزی یا گرمی اطراف زخم، بوی بد، افزایش درد، تیره شدن پوست در لبه ها و تب است.
عوارض زخم
شایع ترین عارضه زخم ها عفونت است. اگر عفونت تشخیص داده نشود یا درمان نشود، می تواند باعث سلولیت – عفونت بافت نرم – شود یا به بافت های زیرین مانند استخوان گسترش یابد، وضعیتی که به عنوان استئومیلیت شناخته می شود. زخم های عفونی می توانند منجر به سپسیس شوند که می تواند بسیار خطرناک بوده و جان بیمار را تهدید کند.